آیا کودک من افسرده است؟ علائم این افسردگی چیست؟ آیا می‌توان از آن جلوگیری کرد؟ علیرغم تصور اکثر والدین، کودکان نیز به افسردگی مبتلا می‌شوند. به همین سبب والدین باید همواره توجه خود را معطوف فرزاندانشان کنند و حامی آن‌ها باشند. این موضوع دغدغه‌ای برای والدین ایجاد کرده است که چگونه از کودکان خود در برابر این اختلال مراقبت کنند؟ رسیدگی به این امر در دنیای پر از مشغله‌ی امروزی، کار دشواری می‌باشد. در ادامه با توضیحی در مورد علائم اختلال افسردگی در کودکان و راهنمایی در باب جلوگیری و درمان این اختلال، سعی بر این بوده است که این مهم، تا حد ممکن هموار تر گردد.
فهرست مطالب
علائم افسردگی در کودکان
دانشمندان بر روی حدود ۱۰۰ کودک تحقیق به عمل آوردند. این تحقیقات که با اسکن مغز انجام شد نتیجه داد که افسردگی در کودکان نیز مشاهده می‌شود. در مجله JAMA Psychiatry، اعلام شده است که نود و چهار کودک در 7 سالگی در تحقیقات مذکور دچار افسردگی بودند.
همچنین تحقیقات سایر دانشمندان اثبات می‌کند، در بخش‌هایی از مغز کودکان افسرده، خون کمتر جریان دارد. در نتیجه خلق و خوی آن‌ها را دچار دگرگونی می‌کند. اختلال افسردگی در کودکان، ممکن است خود را با علائم زیر نشان دهد:
- خشم و کج خلقی
- احساس دائمی ناراحتی و ناامیدی
- گوشه گیری و انزوا در کودکان
- بی اشتهایی و گاهاً پرخوری عصبی
- کم خوابی یا خواب زیاد
- نداشتن تمرکز
- دردهای بدن مانند سردرد یا شکم‌درد
- تنبلی
- احساس بی ارزش بودن
- فکر کردن در مورد خودکشی
- سوء مصرف مواد مخدر
- نشان ندادن احساسات یا زیاده روی در بروز احساسات
در همین راستا، بهتر است با دیدن فیلم‌های آموزشی مختلف نیز سطح آگاهی خود را ارتقا بدهید.
البته شایان به ذکر است که این نشانه‌ها همگی با هم رخ نخواهند داد و در تمام کودکان یکسان نیست. حتی امکان دارد کودک شما هیچ کدام از نشانه‌های مذکور را بروز ندهد. مخصوصاً کودکان درونگرا که علاقه‌ای به بروز احساسات ندارند. به همین دلیل رفتارهای فرزند خود را زیر نظر بگیرید تا قبل از بروز مشکل و یا ناراحتی جلوی این اختلال گرفته شود. در ادامه در مورد راه‌های جلوگیری و درمان افسردگی صحبت شده است.
راه‌های جلوگیری از افسردگی کودکان
اگر کوچکترین نمودی از رفتارهای بالا مشاهده شد باید قبل از پیشروی، جلوگیری کرد. اگر کودک در شرایط خانوادگی ناپسند رشد کرده باشد و یا در تنش‌های خانوادگی حضور داشته باشد امکان اختلال افسردگی در کودک بیشتر است. همچنین اگر پدر و یا مادر نیز دچار افسردگی باشند ممکن است زمینه برای افسردگی کودک زودتر فراهم گردد.
همواره احوال کودک خود را در مدرسه از معلمان و دوستانش جویا شوید. خیلی از کودکان در محیط خانه رفتار خود را پنهان می‌کنند و ممکن است در مدرسه و یا در جمع دوستان خود این رفتارها را بروز دهد.
به خورد و خوراک کودک خود و مقدار خوابش دقت کنید. همچنین حواستان باشد که کودک شما همچنان به کارهای مورد علاقه‌ی خود می‌پردازد و یا خیر. با کودک خود وقت زیادی بگذرانید تا او احساس کند در هر شرایطی دوست و همراهی دارد و هیچ وقت احساس بی‌‌پناهی نکند.
اگر در رفتار کودک خود مشکلی می‌بیند، هرگز او را تحقیر و یا دعوا نکنید. همیشه با گفت و گو مشکلات را با او حل کنید. اگر کودک شما بیش فعال می‌باشد، حتماً پیش مشاور و یا روانشناس کودک بروید. تحقیر و یا دعوا در روحیه‌ی کودک شما تاثیر می‌گذارد.
همیشه می‌گویند، بچه بزرگ که شود همه چی یادش می‌رود، این اشتباهی است که بسیار رایج می‌باشد. بچه‌ها رفتارهای خوب و بد شما را به خوبی در ذهن دارند. سعی کنید تا جایی که می‌توانید ذهن کودکان خود را از خاطرات خوب پر کنید.
مطالعهی یک کتاب مناسب به پدر و مادر در راستای جلوگیری از افسردگی کودکان بسیار کمک خواهد کرد. به طور کلی باید سعی کرد سطح مطالعه را بالا برد تا بتوان یاد گرفت چگونه با دلیل و منطق و با آرامش کودک خود صحبت کرد و مشکلات او را حل کرد.
کتاب 100 پرسش و پاسخ درباره‌ی اختلال افسردگی یا دو قطبی کودکان، کتابی مطرح و مناسب است. این کتاب به صورت خلاصه و جامع در مورد اختلالات افسردگی کودکان صحبت کرده است. والدین با مطالعهی آن می‌توانند سطح آگاهی خود را در باب این موضوع افزایش دهند.
راه‌های درمان اختلالات افسردگی در کودکان
1- داروهای ضد افسردگی برای کودکان
دارو حتماً باید توسط پزشک تجویز شود، همچنین درجه‌ی قوی بودن دارو وابسته به شدت بیماری کودک شماست. اگر کودک شما دچار اختلال دو قطبی گردد، داروی قوی تری نیاز دارد. البته اگر مشکل تنها در حد یک ناراحتی کوچک باشد تنها با مشاوره و بدون دارو مشکل حل خواهد شد.
مصرف پروزاک (فلوکستین) اگر همزمان با رفتار درمانی شناختی (CBT) باشد، برای اختلال افسردگی کودک بسیار مفید واقع می‌شود. استفاده از SSRIهایی مانند پروزاک به تنهایی برای درمان افسردگی دو قطبی توصیه نمی‌‌شود زیرا میتواند منجر به اثرات مضری از جمله دامن زدن به شیدایی و جنون گردد.
2- مصرف گیاهان دارویی
گروهی از گیاهان در درمان افسردگی بسیار مفید واقع می‌شوند. همچنین خیلی از والدین علاقه‌ای ندارند کودک از قرص و دارو استفاده کند. گیاهانی مانند :
- بابونه
- اسطوخودوس
- زعفران
- گیاه جینسینگ
3- حمایت عاطفی والدین
کودک شما در این زمان احساس بی پناهی می‌کند، پس در راس هر کاری نیاز به حمایت شما دارد. به چه صورت ؟
- اوقات مفیدی را با فرزند خود بگذرانید.
- در مکالمات خود صمیمی و صادق باشید.
- به حرف‌های فرزند خود با دقت گوش بدهید و نشان بدهید حرف‌هایش از هرچیزی مهم تر است.
- در صورت بروز خشونت و یا لج بازی از جانب او صبور باشید.
4- آموزش تعامل با کودک
نباید کودک افسرده‌ی خود را مجبور به انتخاب دوست کنید. این تعامل و دوست یابی برای او بسیار سخت می‌باشد. پدر و مادر می‌توانند با انجام اعمالی از انزوای کودک خود جلوگیری کنند:
- کودک خود را تشویق کنید تا در کلاس‌های فوق برنامه شرکت کند. حتماً در کلاسی که علاقه‌ی اوست.
- در امور اجتماعی اگر کودک شما علاقه‌ای ندارد به تنهایی در آن شرکت کند، حتماً اورا همراهی کنید.
- دوستان کودک خود را به خانه دعوت کنید تا با او وقت بگذرانند.
- در جشن‌های خانوادگی با او شرکت کنید و اگر دیدید کم حرف شده و یا ناراحت، با او وارد مکالمه شوید تا احساس راحتی کند و فکر کند در جمع تنهاست.
5- تشویق سبک زندگی سالم
داشتن سبک زندگی سالم ارتباط زیادی با سلامت روان و جسم کودک شما دارد. از جمله اقدامات لازم برای داشتن سبک زندگی سالم ذکر شده اند :
- ورزش منظم و طبق برنامه
- مصرف غذای حاوی ویتامین‌های کافی و مناسب کودک
- خواب به موقع و کافی
حواستان باشد کمبود ویتامین دی خود از دلایل افسردگی می‌باشد. همچنین در صورتی که ساعت خواب کافی نباشد و یا کودک دیروقت بخوابد، او را کلافه و عصبی می‌کند و این خود نیز منجر به افسردگی می‌گردد.
6- بازی کردن!
با استفاده از اسباب بازی‌های مناسب کودک خود می‌توانید حواس او را از غم‌ها دور کنید. بازی کردن با اسباب بازی ذهن شما را در دنیای خیالی خود می‌برد و حال او را بهتر می‌کند. حتماً در بازی او را همراهی کنید تا احساس تنهایی نکند. این امر در عین سادگی بسیار میتواند احساس نشاط کودک شما را نمایان کند.
سوالات متداول
علت افسردگی کودکان چیست؟
2- قلدری دانش آموزان در مدرسه
3- مورد تعرض جنسی و یا عاطفی واقع شدن
4- سابقه‌ی خانوادگی در اختلال افسردگی
انواع افسردگی در کودکان چیست؟
2- اختلال افسردگی دو قطبی
3- افسردگی شدید
مطالب مرتبط
امیدوارم مطالب بالا مفید واقع شده باشد. اگر کودک شما دچار این اختلال بوده، در صورت تمایل خوشحال خواهیم شد که اطلاعات خود را در این باره با ما به اشتراک بگذارید.
