چگونه با کودک لجباز رفتار کنیم؟

اگر تنها برای یکبار هم که شده با کودکی لجباز برخورد داشته‌اید، حتما مثل من معتقد هستید کنار آمدن با این بچه‌ها از آن دسته کارهایی است که به قول معروف گاو نر میخواهد و مرد کهن.

اطلاع دارید لجبازی بچه‌ها از چه سنی شروع میشود؟ میدانید بهتر است چگونه با کودک لجباز رفتار کنیم؟ و بهترین راهکار برای لجبازی کودکان چیست؟

در این مطلب میخواهم تجربیاتم را نه صرفا به عنوان کسی که در حوزه‌ی کودک مطالعه دارد، بلکه مهمتر از آن، به عنوان کسی که با یک پسر شش ساله شیطون و لجباز روزگار میگذراند، بیان کنم.

پس با من همراه باشید تا در ادامه، با ارائه‌ی چند راهکار به شما بگویم بهتر است با کودک لجباز چگونه برخورد کنید.

لجبازی بچه‌ها از چه سنی شروع میشود؟

کودک معمولا از ۲ تا ۳ سالگی لجبازی را کشف میکند. او در این سن، به درجه‌ای از خودآگاهی و شناخت محیط و اطرافیان میرسد که میفهمد رفتارش روی اطرافیان تاثیر میگذارد.

چرا کودک لجبازی میکند؟

گاهی لجبازی کودکان هدف‌دار است و اگر بدانند که با این کار به هدف خود نمی‌رسند، آن را تکرار نمی‌کنند. گاهی اوقات هم کودکان به این دلیل رفتاری نادرست دارند، که نمیدانند رفتار درست چیست.

نقش والدین در لجبازی کودکان چیست؟

به این نکته توجه داشته باشید که یادگیری کودکان با بزرگسالان متفاوت است. آنها از طریق حواس خود، یعنی چیزهایی که میبینند، میشنوند، احساس و لمس میکنند، چیزها را یاد میگیرند.

والدین با دو روش سعی میکنند چیزهایی را به کودکان بیاموزند: ۱) گفتار  2) اعمالی که انجام میدهند.
در بسیاری از موارد این دو پارامتر همسو نیستند و این از جمله عوامل مهمی است که در تربیت کودک مشکل‌ساز خواهد شد.
فرض کنید، من برای فرزندم این قانون را گذاشته‌ام که تا تکالیف مدرسه‌اش را انجام ندهد، اجازه‌ی دیدن تلویزیون ندارد. من مشغول کار میشوم و ناگهان میبینم فرزندم بدون اینکه تکالیفش را انجام داده باشد، مشغول تماشای تلویزیون است. حالا اگر من در برابر سرپیچی او، بگویم “باشد، اما به محض اینکه کارتونت تمام شد باید تکالیفت را انجام بدهی. ” در واقع قانون خودم را زیر پا گذاشته‌ام و در عمل و به طور پنهان به فرزندم هم همین پیام را میدهم که تو هم میتوانی از قانون سرپیچی کنی.

چگونه با بچه لجباز رفتار کنیم؟

بسیاری از والدین از اینکه روش راهنمایی آنها در مورد یک کودک موثر و در مورد کودک دیگر بی‌اثر است، احساس سردرگمی میکنند. برای این که بتوانید برخورد مناسبی با این مسئله داشته باشید و به صورت اصولی و درست با کودک خود رفتار کنید و در برابر لجبازی آن‌ها واکنش صحیح نشان دهید، لازم است ابتدا خلق و خوی کودک خود را بشناسید.

راهکار برای لجبازی کودکان

۱) گزینه ارائه دهید:

به کودک اجازه دهید حق انتخاب داشته باشد. این کار باعث میشود بعدها در مسائل دیگر زندگی راحتتر تصمیم‌گیری کند.
برای مثال، اگر زمان خواب است، میتوانید به او بگویید کتابی که دوست دارد را انتخاب کند که شما برایش بخوانید. یا با تخیل خودتان برایش قصه بگویید. بعضی بچه‌ها هم دوست دارند خودشان برای شما داستانی تعریف کنند. به این ترتیب با ارائه این گزینه‌ها، میتوانید لجبازی کودک را تبدیل به فرآیندی سرگرم‌کننده کنید.

۲) با او صحبت کنید:

با کودک خود سر موضوعات مختلف صحبت کنید؛ مخصوصا اگر کودک از چیزی ناراحت است یا به چیزی اعتراض دارد، از او بخواهید که با شما حرف بزند. به او گوش دهید و خود را حامی او نشان دهید، نه فردی که ناراحتی او برایش مهم نیست.
حتما به این نکته توجه کنید که هنگام صحبت با کودک، قد خود را پایین آورده و ارتباط چشمی مستقیم با او برقرار کنید. از طرفی علاوه‌ بر حمایت کلامی، او را در آغوش بگیرید. یا هنگام ناراحتی، با نوازش دستش حمایت بیشتر خود را به او نشان دهید.

۳) قدرت کلمات را دست کم نگیرید:

کودکان لجباز بیشتر از سایر کودکان در مورد اینکه چگونه با آنها رفتار می‌شود، حساس هستند. اگر رفتار یا کلام شما باعث آزار کودکتان شود، ممکن است حالت تدافعی به خود گرفته و شروع به لجبازی و پرخاشگری کند.
لازم است بدانید نحوه‌ی رفتار شما تأثیر زیادی در طرز پاسخگویی کودک‌تان خواهد داشت. مثلا به جای «ازت میخوام که این‌کار رو انجام بدی» از جملات پایین استفاده استفاده کنید.

۴) خونسرد باشید:

:بسیاری از ما، هنگام لجبازی کودکان آشفته و عصبی میشویم. در این زمان معمولا دو کار انجام میدهیم
یا تسلیم خواسته‌ی کودک میشویم
.یا شروع به پرخاش و تنبیه او میکنیم

خوب است بدانید کودکان، بسیار هوشیارتر از چیزی هستند که ما تصور میکنیم. آنها حالت عصبی و پریشان ما را متوجه شده و از آن به نفع خود استفاده میکنند.

در این مواقع، اگر میتوانید و شرایط مهیاست، برای چند ثانیه کودک را ترک کرده و به اعصاب خودتان مسلط شوید.

معمولا ۳ نفس عمیق، کوتاهترین راه برای رسیدن به آرامش است.

۵) به او توجه کنید:

کودکان دوست دارند در معرض توجه باشند. بخصوص برای والدینشان. اگر کودک با انجام دادن کارهای مثبت نتواند توجه شما را جلب کند، کارهایی انجام میدهد که شما او را توبیخ کنید. توجه، توجه است، و برای کودک اهمیتی ندارد که به چه صورت این توجه را به دست آورد.

تصور کنید کودک یک کار خوب و مثبت انجام دهد. مثلا وقتی وارد جایی میشود یا کسی را میبیند سلام کند. وقتی شما به این عمل مثبت او، هرچقدر هم که کوچک باشد، توجه نشان ندهید، او سعی میکند با رفتار دیگری، مثلا بدرفتار کردن توجه شما را به خودش جلب کند.

۶)تشویق کردن با رشوه دادن فرق دارد:

تشویق برای كارهای خوب و مثبت كودك با رشوه دادن فرق دارد. تشویق باعث تقویت رفتار صحیح و منطقی می شود. اما باید توجه داشت كه تشویق و پاداش ، باید به اندازه و مناسب با كار او باشد.
گاهی کودک، برای رسیدن به خواسته‌اش، شروع به گریه کردن یا جیغ کشیدن میکند. در این مواقع، برخی والدین، با دادن رشوه به کودک، سعی در ساکت کردن او دارند. این عمل باعث تقویت لجبازی در او میشود.

فرض کنید شما همیشه باید با کودکتان کلنجار بروید تا اسباب‌ بازیهایش را از کف اتاق جمع کند. اما یک‌روز بدون اینکه شما به او چیزی بگویید و بحث‌های هرروز تکرار شود، خودش آنها را جمع میکند. بابت این کار او را تشویق کنید. مثلا بگویید:

اگر این روند چندین‌بار تکرار شد، میتوانید پیام تشویقی‌تان را با هدیه‌ای، بسته به نوع کاری که کودک انجام میدهد، به او نشان دهید.
یادتان باشد، پیام‌های تشویقی، احتمال ادامه‌ی همکاری را بیشتر خواهند کرد.

۷) احترام بگذارید:

گاهی رفتارهای کودک مستقیما به خود ما برمیگردد. شاید شما مدام به او تاکید کنید که باید با دیگران با احترام رفتار کند، اما خودتان با همسر و یا فرزندتان با احترام برخورد نمیکنید. پس نباید از او توقعی جز بی‌احترامی داشته باشید؛ زیرا کودکان چیزی که میبینند را یاد میگیرند.

اگر انتظار دارید کودکتان به شما و تصمیمتان احترام بگذارد، شما نیز باید به او احترام بگذارید.
یادتان باشد که نمی‌توانید با تحمیل قدرت کودک خود را وادار به حرف‌شنوی کنید.

۸) تسلیم نشوید:

اجازه ندهید کودک، از لجبازی و گریه به عنوان وسیله‌ای برای شانه خالی کردن از بار مسولیت استفاده کند.
جالب است بدانید کودکان خیلی زود متوجه میشوند که جیغ کشیدن و بداخلاقی آنقدر پدر و مادر را آشفته می کند که یادشان میرود چه کاری به او محول کرده بودند.
اگر برای او شرط گذاشته‌اید که تا قبل از جمع کردن اسباب‌ بازیهایش اجازه بیرون رفتن و بازی با دوستانش را ندارد، تحت هر شرایطی روی حرف خودتان بمانید و با بدخلقی‌های او از موضع‌تان پایین نیایید.
اینگونه به او نشان میدهید که جیغ کشیدن و بداخلاقی‌های او شما را تسلیم نمیکند. دفعه‌های بعدی، احتمالا کودکتان بیهوده خودش را خسته نمیکند تا از این طریق نظر شما را تغییر بدهد.

---

در انتها این نکته را فرموش نکنید کودکان لجباز، بیشتر از سایر کودکان تمایل به آزمایش کردن چیزهای اطراف خود دارند و کلید موفقیت شما برای کنار گذاشتن لجبازی آنها، صبر و حوصله است.
اگر هیچکدام از این روش‌ها روی فرزندتان تاثیری نداشت، بهترین کار کمک گرفتن از یک متخصص کودک است.

-آیا کودک شما هم لجبازی میکند؟
-شما از چه راهکاری برای لجبازی فرزندتان استفاده میکنید؟ با ما در میان بگذارید.